سرکوب سیستم ایمنی (احتمالا بعلت بیماری‌های همزمان)، استرس، سوء تغذیه، کمبود ویتامین آ(معمول در رژیم غذایی تمام دانه)، حبس و استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک همگی دلیل های احتمالی برای رشد عفونت های فرصت‌طلب آسپرژیلوس میباشند. همچنین مدیریت نادرست مکان،بهداشت و پرورش ممکن است پرندگان خانگی و طیور را مستعد به رشد بیماری کند. بستر مرطوب و غذا،غذایی که مدت زیادی ذخیره شده، رطوبت، تهویه ضعیف و پاکسازی نامناسب قفس همگی فاکتورهایی‌اند که میتوانند سبب افزایش اسپورهای قارچی که از محیط تنفس میشوند بشوند.بعضی از انواع بسترها مانند چوب ذرت و پوسته گردو ممکن است باعث تقویت رشد آسپرژیلوس باشند. حتی در افراد سالم،استنشاق یا بلع میزان زیادی از اسپورها میتواند باعث بیماری شدید شود. مسیرهای غیررایج تر مواجهه با بیماری شامل از طریق بریدگی و عفونت های پوست یا از طریق آلودگی پوسته تخم مرغ هنگام انکوباسیون میشود.
همه ی پرندگان خانگی میتوانند بیمار شوند اما بیشترین تاثیر را گونه‌ی آفریقایی خاکستری،آمازون و طوطی‌های پیونوس میباشند. آسپرژیلوزیس بعنوان یکی از رایج ترین علل بیماری های تتفسی در پرندگان خانگی است.این بیماری از طریق عفونت توسط قارچ جنس آسپرژیلوس ایجاد میشود. آسپرژیلوس فومیگاتوس رایج ترین گونه‌ای است که باعث بیماری تتفسی در پرندگان خانگی میشود. این ارگانیسم بطور رایج در محیط طبیعی پیدا میشود و ممکن است در لوله تنفسی بسیار از پرندگان سالم وحشی و خانگی دیده شود. هنگامی که اسپورهای قارچ در محیط استنشاق میشوند آسپرژیلوس بداخل شش ها و کیسه های هوایی پرندگان راه باز کرده که در حالت عادی مشکلی برای پرندگان فیت و سالم ایجاد نمیکند اما تعدادی از مشکلات زمینه ساز و یا درمعرض تعدادبسیار زیادی از این اسپور ها قرار گرفتن ممکن است یک پرنده را مستعد رشد آسپرژیلوس کند.
علایم آسپرژیلوزیس چیست؟
آسپرژیلوس معمولا بتدریج درون شش ها و کیسه های هوایی رشد میکند. علایم ابتدایی معمولا نامحسوس اند مانند کاهش سطح انرژی،کاهش اشتها،خستگی،کاهش وزن پیش‌رونده یا عدم تحمل ورزش (براحتی از نفس می‌افتد). این فرم مزمن معمولا نتیجه‌ی استرس طولانی مدت یا بیماری است و معمولا برای مدتی غیرقابل‌شناسایی است. علایم تتفسی نظیر مانند افزایش تعداد و تلاش تنفسی، تتفس با دهان باز و صداهای تتفسی نشانه های افزایش شدت بیماری‌اند و بصورت عادی تا اواخر رشد بیماری مشاهده نمیشوند. استرس تنفسی میتواند مورد اضطراری در پرندگان باشد و میتواند موجب زوال سریع یا مرگ ناگهانی شود. اگر این نشاته ها مشاهده شدند بسرعت باید دامپزشک را مطلع کرد. آسپرژیلوس حاد کمتر رایج است و بصورت عادی در جوان ها و حیواناتی که سیستم ایمنی آنها دچار نقص بوده و در معرض تعداد زیادی اسپور آسپرژیلوس قرار گرفته اند دیده میشود.
این فرم بیماری ممکن است شامل بسیاری از نشانه های فوق شود اما رشدش بسیار سریعتر بوده که میتواتد به مرگ در چند روز منتهی شود.عفونت آسپرژیلوس میتواند در نای نیز حضور داشته باشد که باعث تغییر صدا و سرفه‌ی خرخر شود؛ یا حفره‌ی بینی که سبب تورم صورت یا ترشحات بینی شود.اگرچه آسپرژیلوس عمدتا یک بیماری تنفسی است، میتواند هر اندامی از بدن را از طریق جریان خون یا از طریق رشد درون کیسه هوایی بدرون حفره بدن تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل تعداد زیادی از علایم کمتر رایج وجود دارند که ممکن است دیده شوند. علایم معدی – روده‌ای مانند اسهال و برگرداندن غذا یا علایم عصبی که شامل لرزش، عدم تعادل و ضعف عمومی هستند گزارش شده‌اند. بعضی از پرندگان با پژمردگی (سستی) بال که بطور ثانویه ناشی از آسیب به کیسه های هوایی نزدیک شانه میباشد به دامپزشک خود مراجعه میکنند.
آسپرژیلوزیس چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص آسپرژیلوزیس میتواتد سخت و معمولا شامل استفاده از چندین تست مختلف شود. علایم بالینی و یافته های معاینه فیزیکی بهمراه تغییراتی در فرایند خونگیری ممکن است نشان از یک مشکل باشد اما به تنهایی غیرمشخص و ناکافی برای تشخیص قطعی میباشند. تاریخچه‌ای از رویدادهای استرس‌وار میتواند موجب فهمیدن رشد آسپرژیلوزیس توسط یک دامپزشک شود. رادیوگراف ها دومین تست رایج اند و ممکن است نشانه‌های تغییر در شش‌ها، کیسه های هوایی یا قسمت های دیگر بدن را نشان دهند. چیزی که میتواند برای مشاهده عفونت قارچی در پرندگان مفید باشد اندوسکوپی میباشد که میتواند برای مشاهده مستقیم مجاری هوایی مورد استفاده قرار گیرد. تمامی روش های تشخیص میتوانند تشخیص آسپرژیلوزیس را ساپورت کنند اما بیماری بدون شناسایی ارگانیسم قابل شناسایی قطعی نیست. درحال حاضر بهترین روش برای رسیدن به تشخیص آسپرژیلوزیس،استفاده ترکیبی از تمامی تست های گفته شده بهمراه کشت قارچی دستگاه تنفسی است.پرندگانی که کشت مثبت برای آسپرژیلوس دارند بیشتر احتمال دارد که رشد قارچی شدیدتری داشته باشند. هرچند که کشت ها خیلی حساس نبوده و بعضی عفونت ها ممکن است شناسایی نشوند. علاوه بر این دامپزشک شما ممکن است مستقیما ترشحات خارج شده از مجاری هوایی یا بدست آمده از روشی بنام اندوسکوپی را مشاهده کند تا ارگانیسم های قارچی را پیدا کند.اخیرا تست‌های دیگری ایجاد شده اند که سعی در شناسایی انتی‌بادی‌ها یا ارگانیسم های اسپرژیلوس در خون دارند. این تست ها میتوانند در شناسایی اسپرژیلوس در بدن موثرتر باشند اما انها میتوانند انقدر حساس بوده که خیلی از حیواناتی که تستشان مثبت میشود فاقد بیماری باشند.همینطور تعداد قابل توجهی پرنده بیمار وجود دارد که تست انها از طریق این روش ها منفی میشود.دامپزشک طیور شما ممکن است پیشنهاد دهد این تستها را جهت فراهم سازی اطلاعات اضافی انجام دهید اما این اطلاعات به تنهایی قادر به فراهم سازی تشخیص قطعی نمی‌باشند.درنهایت بهترین راه تشخیص قطعی اسپرژیلوزیس ان است که یک پاتولوژیست بافت مبتلا را زیر میکروسکوپ مشاهده کند.نمونه برداری(بیوپسی) را میتوان تحت بیهوشی معمولا از طریق اندوسکوپی انجام داد و نمونه را به ازمایشگاه ارسال کرده تا انالیز شود.یک نتیجه‌ی مثبت از این تست بهترین راه برای اطمینان از تشخیص اسپرژیلوزیس است اما بدون محدودیت نیست.قراردهی یک پرنده ضعیف تحت بیهوشی میتواتد جراحی خطرناکی بوده و نمونه برداری ممکن است منجر به هموراژ(خونریزی) یا سایر عوارض تهدید کننده زندگی شود.همچنین این احتمال که نمونه برداری از بافت مبتلا صورت نگیرد نیز وجود دارد.درنتیجه معمولا بعنوان اولین تست بکار نمی‌رود.هرچند اگر دامپزشک طیور شما این فرایند را پیشنهاد میدهد به این دلیل است که او باور دارد که این فرایند به نفع پرنده شما است. این فرایند ممکن است امکان درمان مستقیم فارچ درون کیسه های هوایی توسط یک عامل ضدقارچ قوی را بدهد.
ایا اسپرژیلوزیس درمان میشود؟
بله.اسپرژیلوزیس میتواند با ترکیبی از داروهای ضدقارچی و مراقبت حمایتی با احتمال های متفاوت بسته به شدت و وسعت بیماری درمان شود.هنگام پیش‌بینی احتمال موفقیت درمان باید درنظر داشت که وقتی پرنده های بیمار علایم کلینیکی از خود نشان میدهند،احتمالا برای چندین هفته بیمار بوده اند. داروهای ضدقارچی اولین خط دفاعی دربرابر اسپرژیلوزیس هستند و یکی از این داروها بنام ایتراکونازول بعنوان قابل قبول ترین داروی ضدقارچی بشمار میرود.این دارو از طریق دهان(خوراکی) داده میشود و برای استفاده در پرندگان نسبتا بیخطر است.یک داروی ضدقارچی دیگر امفوتریسین ب است که بطور رایج در پرندگان مبتلا به اسپرژیلوزیس که بستری شده اند بعنوان داروی اصلی بکار میرود اما این دارو در ایجاد مسمومیت نیز شهرت دارد که درصورت استفاده طولانی مدت به کلیه ها اسیب میرساند.کاربرد دیگر این دارو تجویز بصورت موضعی در ناحیه ای که قارچ رشد کرده هنگام فرایند اندوسکوپ همانطور که بالاتر اشاره شد است.تعداد زیادی داروی ضدقارچی دیگر با احتمالات موفقیت متفاوت و کاربرد کمتر وجود دارد.نبیولیزاسیون(ائروسولیزاسیون) بعضی داروها هم ممکن است روش منطقی برای درمان عفونت قارچی باشد با دادن اجازه به دارو برای دسترسی به مجاری هوایی.درمان ضدقارچی ممکن است نیاز به ادامه دهی برای حداقل شش هفته تا شش ماه در بعضی کیس ها داشته باشد تا کاملا موثر واقع شود.در کیس های جدی جراحی ممکن است ضروری باشد.اسپرژیلوزیس میتواند گرانولوما(ترکیب توده های قارچ و سلول های التهابی) را در مجاری هوایی یا دیگر بخش های بدن تشکیل دهد.اگر گرانواوما در نای تشکیل شود میتواتد جریان هوا را مسدود کند که اگر این اتفاق بی افتد حیوان باید بیهوش شده تا توده برداشته شود.اگر راه‌هوایی ایجاد نشود دامپزشک ها معمولا یک کانول کیسه‌هوایی(یک لوله منتهی به کیسه‌هوایی از درون دیواره بدن)جا گذاشته تا پرنده بتواند نفس بکشد.از خیلی جهات این فرایند شبیه به قراردهی لوله تراکئوستومی در انسان ها و خیلی از پستانداران در شرایط اضطراری است.بیهوشی پرنده‌ی واجد مشکلات تنفسی ریسک هایی دارل اما ممکن است ضروری باشد اگر پرنده نتواند بطور موثر نفس بکشد.درکنار درمان بیماری به خودی خود، تلاش هایی برای اطمینان از پایدار بودن وضعیت پرنده باید صورت گیرد.به همین دلیل مراقبت حمایتی بخش مهمی از درمان است.بعضی پرنده‌ها ممکن است نیاز به تغذیه مکملی درصورت عدم تغذیه داشته باشند. دیگر مشکلات نظیر هیپوترمی(کاهش دمای بدن) و دهیراتاسیون(کم ابی) ممکن است نیاز به رسیدگی داشته باشند.دراخر بخاطر سپردن اینکه رشد اسپرژیلوزیس اغلب نشان از یک بیماری زمینه‌ای یا مشکل مدیریتی است بسیار مهم است.عامل سرکوب ایمنی باید بررسیی شده تا احتمال برگشت پرنده به سلامتی افزایش یابد.
پروگنوز(احتمال موفقیت درمان) یک پرنده مبتلا به اسپرژیلوزیس چقدر است؟
پرگنوز برای اسپرژیلوزیس بسته به شدت بیماری و زمان شناسایی ان بسیار متفاوت است.بهمراه مراقبت ویژه‌ی یک دامپزشک طیور باتجربه و چند روز بستری در بیمارستان،یک کیس که سریع تشخیص داده شده ممکن است پروگنوز تقریبا خوب تا عالی را داشته باشد.متاسفانه زمانی که علایم بالینی مشخص نظیر تلاش تنفسی دیده شوند بیماری رشد قابل توجهی داشته.اسپرژیلوزیس یک بیماری جدی است و هرچه شدیدتر شود پرگنوز به تدریج بدتر میشود بخصوص در پرندگانی که سیستم ایمنی مشکل جدی دارد.
بهترین راه محافظت دربرابر اسپرژیلوزیس چیست؟
به این دلیل که اسپرژیلوس یک ساکن رایج در لوله تنفسی نرمال است،غیرممکن است که کاملا نابودش کرد.واکسن ها وجود دارند اما اثربخشی انها سوال برانگیز است. بهترین پیشگیری براساس محدودسازی درمعرض اسپورها قرار گرفتن و پرنده را بطور کلی سالم نگه داشتن است.مطمئن شوید که پرنده شما در محیطی سالم که زیادی متراکم و مرطوب نیست قرار دارد. بستر و غذای مرطوب را برای طولانی مدت در قفس ها نگذراید زیرا این ها مکانهای ایده‌ال برای تکثیر قارچ میباشند.از همه مهمتر،مطمئن شوید پرنده شما سالم و خوشحال است.استرس را تا جایی که امکانپذیر است محدود کرده و سعی کنید روتین مراقبت دامپزشکی برای پرندتان را نگه دارید تا هر مشکلی که ممکن است پرنده را مستعد بیماریی های جدی کند سریعا شناسایی شوند.
ایا اسپرژیلوزیس قابل انتقال به انسان ها است؟
اسپرژیلوزیس بیماری واگیردار بحساب نمی اید و یک شخص سالم نیازی به نگرانی درباره‌ی بیمار شدن ندارد.اسپورهای اسپرژیلوس در محیط وجود دارند و احتمالا در یک زمانی استنشاق میشوند اما بندرت ایجاد بیماری میکنند.یک استثنا ممکن است در افرادی که دارای مشکل سیستم ایمنی هستند باشد.مانند پرندگان، بهترین راه کاهش قرارگیری در معرض اسپورهای اسپرژیلوس تمیز نگه داشتن خانه جهت محدودسازی تنفس اسپورهای قارچ است.